TRONG
RỪNG NHO – NGÔ TẤT TỐ
LỜI NÓI ĐẦU
Là
tiểu thuyết dã sử về nữ sĩ Hồ Xuân Hương, lần đầu được nhà in Mai Lĩnh xuất
bản, đúng vào thời kỳ có những biến động lớn của lịch sử dân tộc. Bản thảo chưa
kịp phổ biến rộng, đã phải "khiêm nhường" nằm ẩn khuất trong im lặng,
nên được ít người biết đến, không như các tác phẩm khác của họ Ngô, chúng ta sẽ
bắt gặp ở đây một ngòi bút hư cấu tài hoa, phóng túng, làm rõ những nét đặc sắc
trong cuộc đời Bà Chuá thơ Nôm, cả đời tư và những bài thơ "tương truyền"
mà chỉ bà mới làm được. Những sinh hoạt văn hóa, khoa cử của kinh thành Thăng
Long, vào những năm cuối thế kỷ 19; cũng được Ngô Tất Tô tái hiện một cách chân
xác, sinh động.
Chúng
ta thấy hiện rõ trong tác phẩm hình ảnh Hồ Xuân Hương, một nữ sĩ đang thử phá
hết những cái đạo đức giả, chấp nhận cuộc chơi " với ông hiền, ông
thánh"; vạch rõ những thứ lễ nghi chế độ của các ông đặt ra cho đàn bà,
con gái... rặt là những cái xiềng xích trói buộc.
Trong
lần in này, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu toàn vẹn tiểu thuyết dã sử
"Trong rừng nho" cùng bạn đọc, hoàn toàn tôn trọng những gì mà Ngô
Tất Tố đã thể hiện về nữ sĩ họ Hồ
CHƯƠNG
1
Đêm
ấy không có trăng.
Phố
phường Hà Nội đã theo cảnh tượng trời đất, biến thành một vật đen xì.
Vũ
trụ thu lại vùng ánh sáng của mấy cây đình liệu. Gió bấc ào ào thổi.
Chín,
mười ngọn lửa lớn bằng chín mười cái bịch, hết thảy điên cuồng lồng phách như
muốn lìa những bó đuốc nứa, nhẩy vọt lên tầng mịt mù.
Quang
cảnh trường thi hôm nay càng rộn ràng hơn mấy hôm trước.
Dưới
lớp ngói ống của nhà "thập đạo", xiêm áo xen với cờ quạt, thấp thoáng
hiện trước bóng đèn lồng.
Trong
những gian chòi canh lơ lửng gác ở lưng trời, hiệu trống cái đi đôi với hiệu
thanh la, thong thả đưa những giọng oai hùng trịnh trọng.
Ngoài
dãy phên nứa hùng vĩ như bức tường thành quây kín bốn "vi" nền
trường, đội lính trú phòng rầm rập theo vó ngựa của viên giám trường đề điệu,
tiếng nhong nhóng của nhạc ngựa hóa lộn tiếng dình dình của trống quân.
Trên
nếp cửa tiền, một bức hoành biển dài dằng dặc như chiếc thuyền thoi, nghênh
ngang nằm gối đầu vào đôi đồng trụ. Với bông hoa sen chỉnh chọe kết ở chính
giữa và đôi trái găng lủng lẳng treo ở đôi đầu, làm "diềm" phủ trên
mép biển dường muốn phô vẻ thắm của tấm nhiễu điều. Với màu sơn son lóng lánh
in ánh lửa sáng choang: cái khung chữ nhật, như có ý khoe nét vàng của bốn chữ
"Tân hưng thịnh điển."
Từ
mặt tiền qua phía tả đến mặt hậu, cũng như từ mặt hậu qua phía hữu đến mặt
tiền, bốn cửa ở bốn góc đều ngỏ thênh thang. Mấy cái khung bảng chứa hàng mấy
nghìn tên người cùng ngảnh cái mặt "rán giấy" ra đường, như đương
ngóng các thầy sĩ tử. Mấy chiếc ghế tréo cao chín mười bậc cùng duỗi bốn chân
đứng cạnh các cửa, như đương đợi mấy ông khảo quan.
